Ahbaplık (Özet) : Ahbaplık, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçeklehandan bir düzen değildir. Ahbaplık, toplum zarfında insanoğluın sahi ne davrandıklarını değil, ne davranmaları icap ettiğini gösterir. Ahbaplık, namına uyulmak ve uygulanmak bağırsakin vardır. Türe kıymeti dolayısıyla, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene katmak, maşeri ömürın gerçekleşmesini sağlamak icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Ahbaplık düzeni, doğduğu andan itibaren ferdin muhalifsına onaylama edilmesi ve uyulması gereken, muhakkak sevap kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kadar, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle toplum zarfında insanoğluın hattıhareket ve davranışlarının tüze kurallarına uymaması, her hin mümkündür. “İşte tüze, in davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir sistem, bir bütündür.” İnsan-in, in-doğa ilişkilerinin insanlığın hissedar çıkarı ve huzuru bağırsakin evrensel ilkelerle güvence şeşna aldatmaınmasıdır. Ahbaplık, adamlık seviyesi bağırsakin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birbunca düşünüm ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, toplum sözleşmesi, doğa ve insanoğlu olarak tamlayan reylerdir. Ahbaplık Nedir Ahbaplık, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun hissedar iyiliğini sağlamak için konulmuş olan ve kamu gücüyle desteklenen kaide, kazı ve kanunların bütünüdür. Daha yaygın bir teşhismıyla tüze, adalete yönelmiş maşeri yaşfakat düzenidir. Ahbaplık Söz Medlulı Ahbaplık kelimesi Arapça “kazı” kökünden hasılat ve kazı kelimesinin çoğcelil olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Zenciçda “kazı” kelimesinin çoğcelil “ilenme’kak”tır. Türk Tat alma organı Kurumu’na bakarak tüze kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım zorlaü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun dışında hukukun “haklar” manaı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk manaında da kullanılır. Yöntem Medlulı Ahbaplık dönemden döneme değiştiği bağırsakin hala doyurucu bir teşhism kuruluşlamamıştır. Kant “Ahbaplıkçular hala hukukun teşhismını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok onaylama edilen teşhismı ise: “Makul bir zamanda makul bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması ülke zoruna (müeyyide) ilgilanmış kurallar bütünüdür.” Ilmî bir disiplin olarak tüze, kendi zarfında çizgi olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun kişiler arası ilişkileri süje vadi kısmına Özel Ahbaplık, kişiler ile ülke yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Bütün Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Ahbaplık, Ticaret Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna yanıt Esas Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku kamu hukukunun kafalıca alt dallarıdır. Ahbaplık Kuralları ve Özellikleri Hukuku diğer toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik ülke tarafından güvenceye aldatmaınmış ve cebri yaptırımlara sahip olmasıdır. Ahbaplık kuralları in davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun valör kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde mümasil nitelikteki tekmil durumlarda uygulanması esenlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Ahbaplık vadiında yaptırım kamu gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek bağırsakin kullanılır. Ahbaplık düzenini esenlamayı ve korumayı fakatçlayan yaptırımlar gene tüze düzeninin öngördüğü şekilde adına getirilir. Maddi ve manevi yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yaptırımlar bu durumları dikilmek bağırsakin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, hapishane ve varlık cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, vurgun kapatma; vergi hukukunda vergi ve kaçakçılık cezaları kadar değiştirilmiş tüze dallarında değiştirilmiş yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilgili çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; dimaği bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik değil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek yahut siyasal reyleri tüze biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali doğruluk olan tüze, genel olarak şu şekilde teşhismlanabilir: “Ahbaplık, adalete yönelmiş maşeri bir yaşfakat düzenidir.” Bu teşhismdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu adına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, uygulama yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun maşeri ömürı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve emniyet zarfında bir arada yaşamalarını esenlamaktır. 2. Pratik Yarar (Içtimai İhtiyaçların önlanması) Hukukun uygulama amacını, maşeri gerçeklik belirler. Ahbaplık bu fonksiyonu ile toplum zarfında yaşayan insanoğluın, birbirleri ile tasarlamak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanın kuruluşsından kaynaklanan ihtiyaçlarını muhaliflamaya çaldatmaışır. Ahbaplık bu fonksiyonu ile mevlit, muta nikâhı, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir tüze düzeni ömürın çizgi gerçeklerini görmezden gelemez. Ahbaplık düzeni, insanın natürel kuruluşsına ve bundan sonra mevrut ihtiyaçlarına müsait yetişmek zorundadır. Ahbaplık önemli ölçüde, konuşu gerçeklere de vabestedır; konuşu ihtiyaçlara uymalı ve onları muhaliflamalıdır. 3. Türe Ahbaplık bu fonksiyonu ile makul bir yapılanma şeşna aldığı içtimai gereksinimlerı, özü salt bir eşitlik düşüncesi olan doğruluk ölçüsüne vurarak doğruluk kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En güdük teşhismıyla doğruluk, “bir eşitlik düşüncesi”dir. “Türe, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) yetişmek üzere iki değiştirilmiş anlamda kullanılır. Türe haddizatında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet manaında zatî bir özelliği deyimler. Erkek her hin haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni iletmek uğrunda daima ve değanlayışmez bir çaba gösterir. İşte bu hattıhareket ve çabayı gösteren doğruluk, özne (süje) ile ilgili oluşundan ötürü öznel (sübjektif) doğruluk olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir doğruluk mefhumı vardır. Nesnel doğruluk, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği temas biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte tüze vadiında hukuki valör olarak lafız konusu olan doğruluk de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü tüze, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve rüşvetlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Maşer bağırsakindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini bağırsakeren kurallar tekmilü olarak tüze, bu değerlendirmelerde doğruluk ölçüsünü kullandığı ve kullanmak durumunda bulunmuş olduğuna bakarak, adaletin böylecene, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Ahbaplık normlarında doğruluk acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Bulunan tüze ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü doğruluk mefhumı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm tüze sistemine ve sistemlerine hâkim kâin, nesnel ve salt bir valör niteliğindeki adalettir. Ahbaplık bir toplum düzenini bağırsakerir. Hukukun varlık nedeni de adalettir; lazım bulunan düzeni sahiplenmek, gerekse onu değanlayıştirmeyi meşrulaştırmak bağırsakin her hin adalete kafavurulur. Nesnel ve kanun üstü doğruluk hukukta muhalifmıza oturmuş tüze düzenlerinin birincil örneği, olması gereken tüze manaında tüze idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile doğruluk, bulunan tüze düzenlerinin namına müsait olup olmadığı açısından bir valör ve yorum ölçüsü olur. Gene bu özelliği ile doğruluk, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun yapmak amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yararlı ve menfi muhaliflıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon muvazene zarfında olduklarında, adil bir tüze düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Uygun olarak tüm tüze normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak tüze, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşeri yaşfakat uyacak, hem de bu maşeri ömürın amerikan barış zarfında sürebilmesi bağırsakin bir düzen görünümünü esenlamaya çaldatmaışacaktır.
Haz
20
2022